من لەماڵی سەرۆک بووم

كاتژمێر ٥:٢٣ ی ئێوارەیە بە پەلەم تا دەست بكەم بە خوێندنەوە، لە كەشێكی سارد دا بە گەرمی دەست پێ دەكەم، لەگەڵ گەشتنم بەو دێڕەی باسی ئەو دەستنووسە دەكات كە لە بەرگێكی سوری پتەودا داپۆشراوە سەراسیمەو و تژی لەتاسان خولەكێك تەنیا سەیری دێڕەكە دەكەم و لێی ڕادەمێنم سێ جار ھەمان دێڕ دەخوێنمەوە  نازانم بۆ ھەركات باسی دەستنووس و بەرگی كتێبە كۆنەكان بكرێت تەزوویەك بە لەشما دێت؟! وا ھەستەكەم من كۆرپەلەی بە جێماوی نێو دەستنووس و بەرگە كۆنەكانم. جگەلەمەش وا ھەستەكەم لەم دێڕەدا ویژدانی ھوڕاسەكان ئەخزێنێتە نێو دۆڵێكی بێ بن و مرۆڤایەتی پەیڕەوانی ھۆڕاسەكان ئەخاتە ژێر پڕسیارێكی بێدەنگ. دێڕێك ووڵامی پرسیارێكی لەمێژینەم دەدەاتەوە كە لەبارەی ئەڵمانەكانەوە دەلێت: ئەو دەمە تێگەشتم ھەموو مرۆڤایەتیەك كە باسی دەكەن بۆ ھاووڵاتییانی خۆیانە. خانمی كەوسەری لە دێڕێكدا دەڵێت: ئێمە كە دێینە دەرەوە ئەو كات لە دنیا تێدەگەین و دەزانین پیاوەكان چەتری ماڵ نین. دەتوانم سوێند بخۆم بەقەداسەتی ھەنار لە ئانی دەربڕینی ئەم ڕستەیە قوڕگی پڕبووە لە گریان و بۆ چەن خولەكێك نەیتوانیووە بدوێت، چونكە دەربڕینی ڕستەیەكی وا كە بۆ ...

نۆڤلێتی «من لە ماڵی سەرۆک بووم» کە ھاورێم نیھاد جامی نووسیویەتی رێک وەک خۆی دەڵێ ووشەکانی لەبەردەم دەریا نووسراوە ، بۆئەوەی دەریا وەک شاھیدێکی راستگۆ لەشەرحی حاڵی خۆی ئاگادار بکاتەوە ، ئەگەرچی ئەم نووسینەی نیھاد لە رۆمانەکەی« لە ئۆکتۆبەردا کوژرام» پەیوەندیەکی تارادەیەک تەمومژاوی کەمـدەبینرێت ، بەڵام لێرە ھەست بە بابەتگەلێکی تازە دەکەین کە کەمتر لەگەڵ یادەوەرییەکانی نیھاد دا دێتەوە ، مەبەستم یادەوەری نۆستالۆژییە ، زەمەنی رووداوەکان لەیەکەوە نزیکن ، جوگرافیاش پەرش و بڵاو نیە کە نەتوانرێت روداوی تێدا بدۆزینەوە . نزیکەی ساڵێک بەر لە ئێستا بوو من و نیھاد بەیەکەوە سەفەری ئەوروپامان دەکرد ، من بۆکاری کردنەوەی پیشانگا لە پاریس ، ئەویش یاوەری نەخۆشێک بۆ پۆڵەندا ، من لە دوا ئێوارەی کە لەھەولێر بەیەکەوە بووین و دواتر بردمەوە بۆماڵەوە لەچاوەکانیدا ھەستم بەوە کردبوو کە نیھاد ئەم نیشتمانە بەجێدەھێڵێت و دەبێتە گەریدەیەکی دڵشکاوی بێ نیشتیمان کە لەراستیدا بۆ نیھاد ێەوەی باشتر بوو ، تا لە باوەشی ژنێکدا نیشتمانێکی دیکە بنیات دەنێ لەو خەیاڵە سوریالیانەی کە سلڤادۆردالی ئیلھامی لە نیچە پێوەرگرتبوو ، نی...

هەوڵێک بۆ دروست کردنی ماڵێکی تر لە زمان دا. لە دیدی منەوە،شانۆ بەشی نیهادی نەکرد، ئەو ماڵێکی هەبوو لەشانۆ بەڵام سروشتی مرۆڤ وایە حەز بە ژیانکردن لە ماڵی جیاوازدا دەکات،ماڵێکی هەبوو لەڕەخنە، بەڵام ئەویش بەشی بیرکردنەوەو نیگەرانیەکانی نەکرد ،دواجار خەریکی دروست کردنی ماڵێکە لە ڕۆماندا،هەمیشە بەدوای دروست کردنی زیاتر لە ماڵێک دایە.هەموو ئەو ماڵانەیش لە ناو زماندا دروست دەکات. من لەماڵی سەرۆک بووم ،ناونیشانی کتێبە نوێیەکەی مامۆستا نیهاد جامی یە، ئەم کتێبە کەدەستت کرد بەخوێندنەوەی وچان نادەیت تا تەوای نەکەیت،ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ سروشتی گێڕانەوەکەی،جگە لەوەی پاژ پاژە،هاوکات وەک ئیکۆ دەڵێت: لەڕۆماندا لەبەردەم دوو جۆر لەگێڕانەوەداین،گێڕانەوەی خێرا و گێڕانەوەی خاو.گێڕانەوە لەم ڕۆمانەدا ئێجگار خێرایە،خێرایی گێڕانەوەکە وات ڵێدەکات تۆش خێرابیت لەخوێندنەوەیدا. زیاد لە گێڕەرەوەیەک دەگێڕێتەوە.گێڕەرەوەیەکیان کەسی یەکەمی تاکە،گێڕەرەوەی دووەمیش ئەوە(کەوسەری ڕەحمانزادە).هەمیشە لە ڕۆماندا لەبەردەم دوو تایپ لە گێڕەرەوە داین،تایپی یەکەم گێڕەرەوەی هەمووشت زانە،لەسەرەتا تاکۆتایی دەزانێت ڕووداو بەکوێ دەگات و ...

 گێڕانەوەیەکی جوان چەند زەرورە کارەسات و تراژیدیا گەورەکان (١٦ ئۆکتۆبەر) بەماوەیەکی کەم لەدوای ڕودانیان بکرێن بەڕۆمان و بگێڕدرێنەوە. بەبڕوای من کەرکوک ھێندەی پێویستی بەئاشتی و ئارامی و پێکەوە ژیان ھەیە ھێندەش پێویستی بەگێڕەرەوەو ڕۆماننوس ھەیە، بۆ ئەوەی ئەوھەموو تراژیدیا مێژووییە یەک لەدوایەکە ھەڵوەستەی لەسەر بکرێت و تێڕامانی بۆ بکرێت کەئەم ھەموو تراژیدیایە بۆ؟ نوسەر لەم نۆڤلێتەدا وەک کەروێشکی ژێر خانوو دەیەوێت بناغەی خانووەکەی ماڵی کوڕی سەرۆک لە بنەوە لێک ھەڵوەشێنێت و خاپوری بکات، ھیوادارم  ئەم نۆڤلێتە ھەڵگری سیفەتی تنبوئ (پێشبینی)ی کردنی تێدا نەبێت بۆ ئایندەی کوڕەکەی سەرۆک وەک چۆن (مەریوان وریا قانع) لە کتێبی (لە چ ئێستایەکدا دەژین) دەڵێت: نەوەکانیان زۆر دڵ ڕەقترن لە خۆیان. ئەم نۆڤلێتە کاریگەری شێوازی نوسینی دەقە شانۆییەکانی پێوە دیارە بەتایبەت شانۆنامەکانی شکسپیر کە بەشێوەیەکی کورت و چڕ ڕووداوەکان دەچنێت و کۆدو ئاڵۆزییەکان بەجوانی پێکەوە گرێ دەداتەوەکە من لەکاتی خوێندنەوەدا ھەربەشێکم دووجار دەخوێندەوە وەک ئەوەیە کە دووجار نۆڤلێتەکەم خوێندبێتەوە. گێڕانەوەیەکی پڕ لە چێژ (چێژ...

 کەمن ئەو نووسین و رۆمانانەی لەدوای خوێندنەوەیان کاریگەری لەسەر خوێنەر جێ دەهێڵن، من ئەم نۆڤلێتەم بە یەک کاتژمێر خوێندەوە، بەس بارتەقای یەک دونیا خەیاڵی بژاندم، بەراستی بەوەی نییە، ئەم رۆمانە هەزار پەڕە یان چەند سەد پەڕێک، لایمن درێژی نووسین لە خەیاڵکردنیدایە، ئاخۆ ئەم تێکستە چەند خەیاڵم درێژدەکاتەوە، چەند دەمباتە نێو بیرکردنەوە، چەند دەمدوێنێت، ئاخۆ وشەکانی دەمبەن بۆ کوێ، وێنەکانی بەرە و چ جیهانێک پەلکێشم دەکەن، ئەم نۆڤڵێتەی جامی، گێڕانەوەی یادەوەرییە بەتامی خەیاڵ، واقیعێکە بە لۆژیکی ئەدەب، رووداوێکە بە نەفەسی خۆ نووسینەوە. ئەوانەی خۆیان دەنووسنەوە باشتر دەخوێندرێنەوە، ئەوانەی لەجیاتی مۆنتاژی وێنەکان، فرفێسک، رووداوەکان، تراژیدیا، دەکەن بە هەوێنی نووسین، باشتر دەچنە نێو هەستەکانەوە. ئاخر زمان چییە گەر نەتوانێ سینەمایەک لە زیهن و روانینم نەخوڵقێنێت، من ئەمە وەک سینەمایەک، وەک فیلمێک لە دونیای کتێبدا سەیر دەکەم، خەریکە شاشە وێڵدەکەم، ئەی ئەوە نییە سینەمایەک بەو هەموو فانتازیا و خەیاڵ و یادەوەری و گێڕانەوە جوانانە، دەمانکاتەوە بە بینەری راستەقینەی خۆی.

 ڕەنگە هەڵە بم و سەرچیخ چووبم، لەوانەیە بڕێکیش عەقڵم پێیدا شکابێت و کەمێک لە بنکڕەکەییم لێی کردبێتەوە و ژمارەیەکی، یان دووانی کۆدەکەییم کردبێتەوە. هەرچۆنێک بێت، ئەگەر نۆڤڵێتی (لە ئۆکتۆبەردا کوژرام) ت نەخوێندۆتەوە، دەست بۆ خوێندنەوەی نۆڤڵێتی (من لە ماڵی سەرۆک بووم) مەبە، چونکێ سەر لە قووڵایی چیرۆکەکە دەرناکەیت. نازانم بۆ هەست دەکەم ئەمە ئەڵقەی دووەمە و هاکا (نیهاد) ئەڵقەیەکی دیکەی زنجیرەی ئەو درامایەی پێشکەش کردین. دەستخۆش (جامی) ی هاوڕێ، هەر هەبن هاوڕێیانی (وشە). ئیتر نۆرەی (هاوزێ)یە، بزانم ئەم (دلاوەر)ە بەدمەستە چ گۆبەندێکی ناوەتەوە. ئاخر من بڕی تینوێتیم بە گێڕانەوەی دەمی دووەمی ئەم و ئەو ناشکێت، کێ ناڵێ هەرایەکی دیکەی جیاواز لە دەمی (ڕەحیمی) ناژنەوم، کە ئەوانی دیکە زایەڵەکەیان نەبیستووە.

 خەبات: ئالان شەهاب نووسەر و شانۆكار نیهاد جامی له‌باره‌ی تازه‌ترین كتێبیان بەخەباتی ڕاگەیاند: رۆمانی من لەماڵی سەرۆك بووم دووەم كتێبی چاپكراوی منە لەبارەی ئەدەبی گێڕانەوە كە سیانەیەكە یەكەمیان لە ئۆكتۆبەردا كوژرام بوو كەدوای چاپكردنی دەنگدانەوەیەكی گەورەی هەبوو ئەوەی ئێستا دووەم كتێبە و سیانەكە بەكتێبی داهاتوو كۆتایی دێت بەناوی دەستنووسی كتێبێك، هەرسێكیان زنجیرەك پێكدێنن لەبارەی دنیابینی من بۆ گوتاری سیاسەت. لەكۆتایی مانگی داهاتوو چاپ دەكڕێت، قسەكردنێكی ترە لەبارەی چیرۆكی مرۆڤی كورد لە خۆرئاوا و ترس لەهێزی سیاسی و راكردن و رووداوەكانی ئەم نۆڤلێتەش لەنێوان كوردستان ئەڵمانیا و ئیتاڵیا تەواو دەبێت، قسەكردنەوەیە لە نەبونی ئازادی رۆژنامەگەری و كێشەی گەنجی كورد لە ئەوروپا و سێكس و خۆشەویستی و تلیاك كێشان.نهێنییەك لەكۆی گێڕانەوەی ناو كتێبەكە كە كۆمەلێك مرۆڤی جیاواز قسەی خۆیان دەكەن.

 خوێندمه‌وه‌. ئه‌وه‌ دووه‌مینجاره‌ تووشی شۆكی گێڕانه‌وه‌م ده‌كه‌یت. ئافه‌رین.. ساڵانێكی زۆرت له‌ شانۆ و فه‌لسه‌فه‌ و ته‌رجه‌مه‌ به‌سه‌ر برد، كه‌چی تۆ بۆ گێڕانه‌وه‌ و درۆی گه‌وره‌ و خه‌یاڵی فراوان خوڵقاویت. چێژێكی زۆرم له‌ كه‌وسه‌ر و قسه‌كانی بینی.. ڕۆحێكی مه‌زن بوو.. حه‌زم ده‌كرد له‌ هه‌ندێ شوێن ڕۆحیی برینداری كه‌ركووكیانه‌ت به‌ له‌هجه‌ی شاره‌كه‌ ده‌ربڕیبا. هه‌ست ده‌كه‌م خۆبه‌ستنه‌وه‌ به‌ بنزاری سلێمانییه‌وه‌، ناتوانێت ڕۆحه‌ كه‌ركووكییه‌كه‌ بگه‌یه‌نێت. له‌ ڕاستیدا ناوێكی دیی، یان ژانرێكی دی بۆ ئه‌م گێڕانه‌وه‌ ده‌گمه‌نانه‌ بدۆزه‌وه‌، با ڕۆمان نه‌بێت.. ناوێك بدۆزه‌وه‌ كه‌ ڕۆمانی تێدا نه‌بێت، ئه‌مه‌ له‌ ڕۆمان به‌ نرختره‌..

 وشە - ڕێناس شابان هه‌شته‌مین كتێبی ده‌زگای ڕۆژنامه‌وانی "وشه‌" به‌ ناوی "من له‌ ماڵی سه‌رۆك بووم" چاپ كرا و به‌منزیكانه‌ له‌ سه‌رجه‌م ده‌زگا ڕۆشنبیری و كتێبخانه‌كان به‌رده‌ست ده‌بێت بۆ خوێنه‌ران. له‌ درێژه‌ی به‌رهه‌مه‌ چاپكراوه‌كانیدا، ده‌زگای ڕۆژنامه‌وانی "وشه‌" هه‌شته‌مین كتێبی بۆ نیهاد جامی نووسه‌ر و شانۆكار، به‌ ناونیشانی "من له‌ ماڵی سه‌رۆك بووم" چاپ كرد و به‌منزیكانه‌ له‌ كۆشكه‌كانی كتێبفرۆشی و كتێبخانه‌كان بڵاوی ده‌كاته‌وه‌. له‌باره‌ی كتێبه‌كه‌یه‌وه‌ نیهاد جامی به‌ "وشه‌"ی گوت: "من له‌ ماڵی سه‌رۆك بووم" دووه‌م كاری منه‌ له‌ گێڕانه‌وه‌ی ئه‌زموونی سه‌فه‌ر و سیاسه‌تی دنیای كوردی كه‌‌ به‌ دوای ڕۆمانی "له‌ ئۆكتۆبه‌ردا كوژرام" دێت، كه‌ ئه‌ویش ده‌زگای ڕۆژنامه‌وانیی "وشه‌" چاپی كردبوو و له‌ناو خوێنه‌راندا ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی باشی دروست كرد،  ئه‌و دوو به‌رهه‌مه‌ له‌گه‌ڵ نۆڤلێتی "ده‌ستنووسی كتێب" ھه‌رسێكیان كۆی قۆناغه‌ ترسناكه‌كه‌ی تاڵانی كولتووریی ئێمه‌ ده‌نووسنه‌وه‌. جامی زیاتر گوتی: "پاك...